Czy kolej jest ekologicznym środkiem transportu?

Transport kolejowy odgrywa kluczową rolę w globalnej transformacji ekologicznej, oferując znaczne korzyści dla środowiska w porównaniu z innymi formami przemieszczania się. Jest on uznawany za jeden z najbardziej zrównoważonych i ekologicznych środków transportu, głównie ze względu na jego efektywność energetyczną i niską emisję gazów cieplarnianych na pasażera lub tonę ładunku. Jest to szczególnie widoczne w porównaniu do transportu drogowego, gdzie emisja gazów cieplarnianych na kilometr jest o 80% wyższa niż w przypadku pociągów​​.

Kolej może pochwalić się znacznie mniejszym wpływem na środowisko, niż mogłoby się wydawać. Na przykład, w niektórych krajach pociągi odpowiadają za mniej niż 3% całkowitej emisji gazów cieplarnianych generowanych przez transport​​. Co więcej, linie kolejowe są w stanie przewieźć znacznie większą liczbę osób lub towarów niż drogi, co przyczynia się do zmniejszenia zatorów i emisji spowodowanych przez zakorkowane autostrady.

Istnieje przekonanie, że modernizacja i rozbudowa infrastruktury kolejowej jest niezwykle kosztowna i szkodliwa dla środowiska z powodu potrzeby wykorzystania ciężkiego sprzętu i emisji związanych z budową. Jednakże kiedy uwzględnimy długoterminowe korzyści, takie jak zmniejszenie emisji ogólnych i poprawa efektywności transportu, inwestycje te zaczynają wydawać się bardziej uzasadnione. Ponadto, modernizacja kolei często wiąże się z przechodzeniem na bardziej ekologiczne źródła energii, takie jak elektryczność z odnawialnych źródeł, co dodatkowo zmniejsza ślad węglowy.

Porównując kolej z innymi formami transportu, jasno widać, że pociągi emitują znacznie mniej CO2. Taka forma transportu może znacząco zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych, choć istnieją ograniczenia związane z obecną siecią kolejową i wymaganiami dotyczącymi docelowych miejsc dostaw towarów. Pociągi, są jednymi z najbardziej efektywnych środków transportu pod względem emisji CO2. Szczególnie te zasilane energią elektryczną z odnawialnych źródeł. Mogą one emitować o 20-35% mniej CO2 niż pojazdy spalinowe, co sprawia, że są atrakcyjną alternatywą dla transportu drogowego i lotniczego.

Porównując ślad węglowy różnych opcji transportowych na podstawie danych z brytyjskiego rządu, loty krótkodystansowe i jazda samochodem w pojedynkę są metodami transportu o największej intensywności emisji CO2. Na przykład, lot krajowy generuje 255g CO2 na pasażera na kilometr, a średni samochód na benzynie 192g CO2 na pasażera na kilometr. Natomiast pociągi mają znacznie niższy ślad węglowy – jedynie 41g CO2 na pasażera na kilometr​​. W przypadku nowoczesnych pociągów dalekobieżnych może być to nawet kilkakrotnie mniej.

Ekologiczny transport kolejowy odgrywa kluczową rolę w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych. W przyszłości, pociągi elektryczne zasilane energią odnawialną mogą oferować podróże bez emisji CO2. Oczywiście, jest to scenariusz wyidealizowany, jednak w dłuższej perspektywie koleje będą dążyć do neutralizowania swojego śladu węglowego.

Oczekuje się, że emisja powstała wskutek ruchu pociągów w Europie zmniejszy się o 50% do 2030 roku, dzięki przejściu na zasilanie elektryczne i ulepszaniu efektywności energetycznej​​. W Polsce już od dłuższego czasu jesteśmy świadkami takiej transformacji. Pojawia się coraz więcej pociągów energooszczędnych. Natomiast lokomotywy spalinowe są widywane bardzo rzadko – zwykle na krótkich odcinkach, gdzie nie ma wybudowanej elektrycznej trakcji lub w ramach pojazdu zastępczego, technicznego. Tym samym kolej przyczynia się do redukcji bezpośrednich emisji z transportu.

Kluczowymi elementami rozwoju nowoczesnej kolei są innowacje technologiczne i przestawienie się na energię odnawialną. Wprowadzenie pociągów elektrycznych zasilanych energią z elektrowni wiatrowych, wodnych czy solarnych, może skutecznie zredukować emisję gazów cieplarnianych do zera. Planowane jest również wykorzystanie zaawansowanych technologii w celu poprawy efektywności energetycznej pociągów. Wśród nich można wymienić np. lepsze systemy zarządzania energią i bardziej aerodynamiczne konstrukcje pociągów.

Rozwój kolei w Polsce jest kluczowym elementem strategii na rzecz zrównoważonego transportu. Ma on na celu nie tylko ograniczenie wpływu transportu na środowisko, ale również poprawę efektywności i dostępności przewozów dla obywateli. Ulepszenia te mogą zmniejszyć zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie emisje, włączając w to te wynikające z budowy i utrzymania infrastruktury kolejowej.

Inwestycje w rozwój kolejnictwa obejmują elektryfikację linii kolejowych, budowę i remonty stacji oraz torów, co nie tylko zwiększa przepustowość i niezawodność sieci, ale także umożliwia efektywniejsze wykorzystanie energii. Do użytku wprowadzane są także nowoczesne, energooszczędne pociągi, które umożliwiają przewóz większej liczby pasażerów lub towarów. W ten sposób zmniejsza się zależność od transportu drogowego i lotniczego.

Polskie Koleje Państwowe (PKP) realizują ambitny plan modernizacji, który obejmuje zakup nowoczesnych pociągów elektrycznych, modernizację istniejącego taboru oraz rozbudowę i remont kluczowych odcinków sieci kolejowej. Plan ten zakłada również rozwój systemów zarządzania ruchem i informatyzacji, co ma na celu zwiększenie efektywności i bezpieczeństwa podróży kolejowych.

Do znaczących inwestycji zrealizowanych w ostatnich latach należy zaliczyć modernizację linii kolejowych na głównych trasach, takich jak Warszawa-Kraków czy Warszawa-Gdańsk, które teraz umożliwiają szybsze połączenia międzymiastowe. Polskie koleje planują kontynuować rozbudowę sieci kolejowej, w tym projekty takie jak Centralny Port Komunikacyjny, który ma połączyć transport kolejowy, lotniczy i drogowy w jednym hubie transportowym.

Na kolejne lata zaplanowano dalsze projekty modernizacyjne, w tym elektryfikację kolejnych odcinków, budowę nowych linii szybkiej kolei, a także wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań technologicznych mających na celu poprawę efektywności eksploatacji i zarządzania infrastrukturą kolejową. Te inwestycje i plany modernizacyjne są krokiem w kierunku stworzenia zrównoważonego i nowoczesnego systemu transportu kolejowego w Polsce, który będzie w stanie sprostać wyzwaniom ekologicznym oraz potrzebom rosnącej liczby pasażerów.

Transport kolejowy wyróżnia się jako jeden z najbardziej ekologicznych środków transportu, oferując obiecujący potencjał w kierunku osiągnięcia neutralności klimatycznej i efektywności energetycznej. Poprzez znaczące inwestycje w modernizację i rozwój infrastruktury kolejowej, w tym przejście na pociągi elektryczne zasilane energią odnawialną, kolej ma szansę stać się przewodnikiem w zielonej transformacji transportu. Dlatego jeśli wybierasz kolej jako formę ekologicznego podróżowania, zachęcamy do rezerwacji biletu na pociąg przez Europodróże.pl.